Nhi Khoa

Nhi khoa là một ngành của Y Học chịu trách nhiệm chăm sóc sức khỏe cho trẻ em từ lúc mới sinh cho đến 14-21 tuổi, tùy thuộc vào mỗi Quốc gia.

Sự khác biệt giữa Y học người lớn và Nhi khoa

Nhi khoa khác biệt với Y học người lớn về nhiều lĩnh vực. Sự khác biệt về kích thước cơ thể tương ứng sự khác biệt về sự trưởng thành. Cơ thể nhỏ của một trẻ em hoặc một trẻ sơ sinh khác biệt cơ bản về mặt sinh lý so với người lớn. Các dị tật bẩm sinh, khác biệt về di truyền và các vấn đề về sự phát triển là những vấn đề được các bác sĩ Nhi khoa quan tâm nhiều hơn so với các bác sĩ của người lớn.

Các bệnh lý di truyền thường được các bác sĩ Nhi khoa điều trị hơn so với các bác sĩ của người lớn. Ví dụ như các bệnh Thalassemia, thiếu máu hồng cầu hình liềm và bệnh xơ nang (cystic fibrosis). Các vấn đề liên quan các bệnh nhiễm trùng và miễn dịch thường được các Bác sĩ Nhi khoa giải quyết đầu tiên. Thời kỳ thơ ấu là thời kỳ các hệ thống cơ quan của cơ thể có sự trưởng thành và phát triển nhanh nhất.

Các bác sĩ Nhi khoa chuyên ngành phải được đào tạo thêm về các chuyên khoa. Hành nghề chuyên khoa trong Nhi khoa tương tự như một số lĩnh vực hành nghề các chuyên khoa của người lớn, nhưng có sự khác biệt lớn về mô hình bệnh tật. Điển hình, các bệnh thường thấy ở trẻ em thì hiếm thấy ờ người lớn (ví dụ: viêm tiểu phế quản, nhiễm trùng rotavirus) và các bệnh thường thấy ở người lớn thì hiếm thấy ở trẻ em (ví dụ bệnh động mạch vành, huyết khối tĩnh mạch sâu). Cũng vậy, bác sĩ tim mạch nhi giải quyết các bệnh tim của trẻ em, đặc biệt các dị tật tim bẩm sinh và các bác sĩ ung thư Nhi thường hay điều trị các loại bệnh ung thư tương đối phổ biến ở trẻ em (ví dụ một số bệnh bạch cầu cấp, U lympho và các loại sarcome) nhưng hiếm gặp ở người lớn. Mọi chuyên ngành của Y học người lớn hầu như đều có trong Nhi khoa. Một chuyên khoa lớn chỉ có trong Nhi khoa đó là sơ sinh: chăm sóc sức khỏe cho các trẻ sơ sinh từ 0 đến 28 ngày tuổi.

Các chuyên gia y tế Mỹ đã xác định tới 24 căn bệnh mà trẻ em thường hay mắc phải. Đó có thể là những bệnh nhiễm trùng hô hấp thông thường đến những căn bệnh bí ẩn như bệnh Kawasaki, dưới đây là 18 căn bệnh phổ biến liên quan tới trẻ em.

Bệnh do virus hợp bào hô hấp (RSV)

Đây là một trong những nguyên nhân gây bệnh đường hô hấp thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, là nguyên nhân dẫn tới các bệnh viêm tiểu phế quản, viêm phổi ở trẻ em. Triệu chứng của căn bệnh này thường giống với cảm cúm gồm sốt, chảy nước mũi, ho. 40% các trường hợp nhiễm RSV có triệu chứng tiến triển thành khò khè dẫn tới viêm tiểu phế quản hay viêm phổi rất nguy hiểm. RSV thường không gây bệnh trọng ở trẻ lớn hoặc người lớn.

Viêm tai

Trẻ nhỏ thường dễ bị viêm tai vì ống thính giác của trẻ rất nhỏ, vòi nhĩ ngắn làm virus, vi khuẩn dễ xâm nhập... Có rất nhiều dạng viêm tai như viêm ống tai, viêm tai ngoài hay viêm tai giữa. Các triệu chứng của trẻ bao gồm sốt, quấy khóc, buồn nôn, đau trong tai hoặc khi kéo tai... Nhiều bệnh viêm tai là do virus, tuy nhiên hiện nay đã có vaccine tiêm chủng cho trẻ em giúp ngăn ngừa bệnh viêm tai do một số vi khuẩn gây nên.

Bệnh viêm thanh, khí phế quản ở trẻ em

Đây là một bệnh phổ biến ở trẻ, nó gây ra tình trạng phù nề các thanh, khí quản cản trở đường dẫn khí gây khó thở. Bệnh này xảy ra chủ yếu ở trẻ dưới 5 tuổi. Các triệu chứng của bệnh thường là  ho, sốt, thở rít, nhiều bé còn khó thở. Bệnh này khiến nhiều bậc cha mẹ lo lắng nhưng có thể điều trị trong khoảng 1 tuần.

Bệnh chân tay miệng

Bệnh tay-chân-miệng thường do virus coxsackie A16 gây ra, bệnh rất dễ lây thành dịch, xuất hiện chủ yếu từ mùa hè đến đầu mùa thu. Bệnh có biểu hiện trẻ bị sốt, xuất hiện các mụn nước ở bên trong miệng, lòng bàn tay, mông, và lòng bàn chân. bệnh tay chân miệng có thể phòng được bằng cách vệ sinh thật tốt, thường xuyên rửa tay chân và đồ chơi của trẻ. Hầu hết các trường hợp không nghiêm trọng và sẽ khỏi sau một tuần đến 10 ngày.

Đau mắt đỏ

Đây là căn bệnh phổ biến mà nhiều trẻ mắc phải, nó dễ lây lan trong mùa dịch. Đau mắt đỏ thường có nguyên nhân do virus. Theo các bác sĩ, hầu hết các trường hợp sẽ khỏi sau 4-7 ngày, cần tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa về việc con em mình có cần phải điều trị khi bị đau mắt hay không.

Ban đỏ nhiễm khuẩn cấp

Thường có triệu chứng là phát ban màu đỏ trên mặt, có thể  xuất hiện trên thân, cánh tay và chân. Thủ phạm chính là do parvovirus, một loại virus có thể gây ra triệu chứng giống cảm lạnh trước khi xuất hiện ban, bệnh cũng dễ lây, nhưng một khi phát ban xuất hiện, đứa trẻ thường là không còn bị lây nhiễm. Ban thường biến mất trong vòng từ 7 đến 10 ngày.

Rotavirus

Trước khi có vaccine, đây là căn bệnh gây tử vong hàng đầu ở trẻ em với các triệu chứng chính là tiêu chảy, nôn. Hầu hết các trường hợp nhiễm rotavirus tử vong là do em bé bị mất nước. Khi nghi ngờ nhiễm rotavirus cần đưa trẻ cấp cứu tại viện. Hiện có hai loại vaccine rotavirus cho trẻ sơ sinh, các nghiên cứu cho biết kể từ khi vắc xin ra đời, số trẻ mắc tiêu chảy do rotavirus sụt giảm đáng kể.

Thủy đậu

Thủy đậu là một bệnh do virus với các biểu hiện lâm sàng là các mụn nước  gây ngứa, bệnh có thể phòng ngừa được bằng vaccine. Thủy đậu có thể gây biến chứng nguy hiểm ở trẻ sơ sinh, người lớn, phụ nữ có thai. Trước kia khi chưa có vắc xin, mỗi năm có tới 11.000 người Mỹ nhập viện vì căn bệnh này.

Bệnh sởi

Nếu con bạn đã được tiêm vaccine bạn không phải lo lắng về bệnh này. Gần đây sởi xuất hiện trở lại ở một số quốc gia, mà nguyên nhân là do trẻ không được tiêm phòng. Cơ quan kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC ) đã cảnh cáo về xuất hiện dịch sởi ở trẻ chưa được tiêm phòng. Các triệu chứng ban đầu thường là  sốt, chảy nước mũi, ho sau đó phát ban toàn. Hầu hết trẻ em thường khỏi bệnh sau 2 tuần, nhưng một số bị biến chứng vào phổi và một số cơ quan khác.

Quai bị

Quai bị là một bệnh rất phổ biến ở trẻ em trước khi vaccine xuất hiện. Các nhiễm trùng thường không có triệu chứng, mà chủ yếu là sưng hạch giữa tai và hàm. Điều nguy hiểm của căn bệnh này là có thể gây biến chứng viêm tinh hoàn dễ dẫn đến vô sinh về sau hoặc bệnh như điếc...

Rubella (sởi Đức)

Rubella, còn gọi là bệnh sởi Đức, do một loại virus gây nên, thường không gây vấn đề nghiêm trọng tới sức khỏe trẻ. Tuy nhiên, nó có thể gây hại cho thai nhi nếu một người phụ nữ mắc bệnh trong thời kỳ  thai nghén. Bệnh có các triệu chứng là sốt nhẹ và phát ban lây lan từ mặt với phần còn lại của cơ thể. Hiện đã có vaccine phối hợp bảo vệ chống lại cả 3 bệnh sởi, quai bị và rubella

Ho gà

Ho gà là bệnh do nhiễm trùng cấp tính ở đường hô hấp, thường gặp ở trẻ em. Trẻ có triệu chứng ho, có đờm, nôn, thở rít, có thể xuất huyết... Trẻ có biến chứng viêm phổi hoặc thần kinh. Nếu trẻ bị bệnh cần cách ly, trường hợp nặng bắt buộc phải được điều trị tại bệnh viện. Tuy nhiên bệnh ho gà hiện nay cũng có vaccine phòng ngừa.

Viêm màng não

Viêm màng não là tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng các mô xung quanh não và tủy sống. Ở tuổi thiếu niên hoặc người lớn có các triệu chứng như đau đầu, sốt, cứng cổ. Trẻ nhỏ có thể có những triệu chứng giống như cúm hoặc khó chịu quấy khóc. Vắcxin hiện nay có thể ngăn chặn được một số chủng phổ biến gây bệnh viêm màng não. Bệnh viêm màng não cực kỳ nguy hiểm vì những biến chứng của nó thường ảnh hưởng lâu dài đến cuộc sống của trẻ.

Viêm họng

Đây là bệnh mà hầu hết trẻ em trên thế giới đều từng mắc phải, thường là do virus hoặc vi khuẩn gây bệnh. Bệnh có triệu chứng nuốt đau, đau họng, sưng họng, sốt.... Tuy nhiên triệu chứng đau họng xuất hiện ở nhiều bệnh khác nhau nên dễ nhầm lẫn. Mặc dù bệnh viêm họng có thuốc điều trị khỏi nhưng bố mẹ cần đưa trẻ đi khám để tìm tận gốc căn nguyên gây bệnh để điều trị hiệu quả.

Bệnh về da

Bệnh chốc lở là một nhiễm trùng da do vi khuẩn, hay gặp ở trẻ từ 2 đến 6 tuổi. Nó thường gây ra các cụm mụn nước nhỏ trên da và rỉ nước và tạo thành một lớp vỏ vàng. Khi chạm vào chất lỏng có thể lây nhiễm sang các phần khác của cơ thể hoặc người khác. Bệnh này có nguyên nhân do vi khuẩn tụ cầu nhưng cũng có thể gây ra bởi liên cầu khuẩn. Sau điều trị bằng kháng sinh, các vết loét thường lành mà không để lại sẹo.

Nấm

Là một nhiễm trùng da, thường có vảy, hay gặp trên da hoặc trên đầu. Nấm dễ lây từ trẻ này sang trẻ khác, nên những người chăm sóc cần lưu ý cách ly những trẻ mắc bệnh, cần dùng riêng bàn chải, khăn tắm, quần áo. Bệnh này có thể được điều trị bằng thuốc kháng nấm.

Cúm

Nhiều người khó phân biệt giữa cảm lạnh và cảm cúm? Điều này rất đúng bởi chúng có chung triệu chứng. Cúm thường gây sốt cao, ớn lạnh, đau nhức cơ thể, mệt mỏi, buồn nôn hoặc nôn. Bệnh cúm đặc biệt nguy hiểm với trẻ vì có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi. Cơ quan y tế Mỹ khuyến cáo mọi người nên tiêm vaccine phòng cúm hàng năm, trẻ từ 6 tháng trở lên có thể chủng ngừa cúm.

Dị ứng theo mùa

Đây không phải là một bệnh nhiễm trùng, con người thường phản ứng với các hạt cực nhỏ như phấn hoa, bụi... nhất là khi bắt đầu vào mùa xuân hoặc mùa thu. Các triệu chứng bao gồm hắt hơi, chảy nước mắt, chảy nước mũi, nghẹt mũi... Trẻ em có thể liên tục chà xát mũi của chúng bằng lòng bàn tay. Mặc dù không có cách chữa cho dị ứng theo mùa, nhưng bác sĩ có thể giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng đó.