Tại bài viết này, MANAM đã tổng hợp tất cả những thắc mắc mà người bệnh cần nắm khi tìm hiểu về Ghép gan.
1. Ghép Gan là gì?
Ghép Gan là một thủ thuật phẫu thuật loại bỏ một lá gan không còn hoạt động bình thường (suy gan) và thay thế nó bằng một lá gan khỏe mạnh từ người hiến tặng còn sống hoặc đã chết não.
2. Chỉ định Ghép Gan
Chỉ định Ghép gan thường được dành cho các trường hợp bệnh lý phức tạp như:
Ghép Gan đa số sẽ dành để điều trị cho những người có biến chứng đáng kể do bệnh gan mãn tính giai đoạn cuối không thể đảo ngược. Ghép Gan là một lựa chọn điều trị cho những người bị suy gan mà tình trạng không thể kiểm soát được bằng các phương pháp điều trị khác và cho một số người bị Ung thư gan.
3. Kỹ thuật Ghép Gan
Hiện nay Ghép Gan có hai kĩ thuật bao gồm:
- Ghép Gan từ người hiến tặng đã mất hoặc chết não: các tiêu chuẩn mở rộng cho lấy gan để ghép trong đó có một số nội dung liên quan đến người cho chết não bao gồm : tuổi, tình trạng bệnh lý người hiến, thời gian thiếu máu lạnh, men gan, độ nhiễm mỡ gan, bệnh truyền nhiễm, loại bệnh lý ung thư và chia gan để ghép. Tuy nhiên Trung bình thời gian chờ đợi để tìm được nội tạng tương thích thường kéo dài rất lâu, có người phải chờ đợi hàng tháng, thậm chí hàng năm để tìm được gan phù hợp.
- Ghép gan từ người hiến sống (LDLT) là thủ thuật quan trọng cứu sống bệnh nhân mắc suy gan cấp và ung thư biểu mô tế bào gan (ung thư gan). Thủ thuật này có thể được tiến hành trên bất kỳ bệnh nhân nào mắc bệnh gan giai đoạn cuối bất kể nguyên nhân gốc rễ của bệnh. Đối với LDLT, người hiến còn sống khỏe mạnh hiến tặng một phần gan khỏe mạnh của họ để thay thế cho phần gan bị tổn thương của người nhận. Gan của người hiến và phần gan của người hiến được ghép vào cơ thể người nhận sẽ tự tái tạo và phát triển về kích thước ban đầu của chúng. Người hiến tặng thường phải là người thân ruột thịt vì thường có tỷ lệ tương thích nội tạng cao hơn so với người khác. Trong trường hợp đó, bạn thường không phải chờ đợi quá lâu.
4. Ghép Gan từ người hiến còn sống (LDLT)
Ghép Gan từ người cho hay người hiến còn sống là thủ thuật Ghép Gan bằng cách sử dụng một phần nhỏ lá gan của người sống khỏe mạnh, chiếm một tỷ lệ nhỏ trong các ca ghép gan mỗi năm. Đây là một trong những thủ thuật có độ khó cao nhất trong y khoa với rủi ro cực cao thải ghép cho người nhận dẫn đến tử vong từ ngày thứ 28- 1 năm sau ghép cực lớn cho những tay mơ.
Ghép gan từ người hiến tặng còn sống cung cấp một giải pháp thay thế cho việc chờ đợi một lá gan của người hiến đã chết và cho phép người nhận nội tạng tránh được các biến chứng sức khỏe có thể xảy ra khi chờ ghép.
Hầu hết những người hiến tặng gan còn sống là thành viên gia đình thân thiết.
5. Ghép Gan có cần cùng nhóm máu hay không?
Ghép Gan có cần trùng nhóm máu giữa người cho và người nhận hay không là câu hỏi của nhiều bệnh nhân, câu trả lời là:
Có và Không, chỉ cần tương thích nhóm máu khi ghép tại Việt Nam.
Nhưng tại Hàn Quốc và Đài Loan, Ghép Gan ở trình độ cao không yêu cầu người hiến và người nhận Ghép Gan có cùng nhóm máu. Với đội y bác sĩ giỏi nhất thế giới về Ghép Gan, họ có thể xử lý tiền phẩu hoàn toàn chủ động và đảm bảo tương thích tối đa.
6. Quy trình Ghép Gan
Quy trình Ghép Gan từ Người hiến còn sống (LDLT) tại Việt Nam và Ghép Gan tại Singapore hay Đài Loan và Hàn Quốc :
Bước 1: Tìm người thân phù hợp để hiến gan, tiến hành kiểm tra độ tương thích và gửi tất cả những kết quả có thể làm ở Việt Nam sang nước ngoài.
Bước 2: Tại bệnh viện nước ngoài, bệnh nhân và người hiến sẽ tiến hành thêm các xét nghiệm không thể làm tại Việt Nam để chuẩn bị cho phẫu thuật.
Bước 3: Chuẩn bị những tài liệu chứng minh mối quan hệ giữa người nhận và người hiến cho KONOS (Mạng lưới chia sẻ cơ quan nội tạng Hàn Quốc) hoặc MOHW Đài Loan hoặc cơ quan y tế tại quốc gia sở tại.
Bước 4: Tiến hành phẫu thuật ghép gan.
- Chăm sóc sau ghép:
Bệnh nhân sẽ ở lại bệnh viện từ 3 đến 5 tuần sau Ghép Gan và sẽ được thăm khám ngoại trú thường xuyên sau khi xuất viện. Để ngăn ngừa các biến chứng của cấy ghép nội tạng, tất cả các bệnh nhân phải dùng thuốc ức chế miễn dịch mỗi ngày. Ngoài ra bệnh nhân viêm gan B trước ghép gan tiêm kháng thể viêm gan B thường xuyên sẽ được chỉ định để ngăn ngừa tái phát viêm gan B sau ghép.
7. Chi phí Ghép Gan tại nước ngoài:
Chi Phí để Ghép Gan thường rất cao, nước ngoài sẽ cao hơn Việt Nam nhưng ở trình độ và đẳng cấp cao hơn rất nhiều lần, do đó chi phí thấp hơn đồng nghĩa cơ hội thấp hơn. Không có chuyện chi phí tiết kiệm hơn nhưng trình độ tương đương trong khi Ghép gan đòi hỏi những khoản chi phí cố định cao trong vật tư, thiết bị, nhân lực và trang thiết bị.
Cấy ghép gan từ người hiến tặng còn sống là một lộ trình phức tạp. Chi phí ghép gan thật chất là chi phí kép cho hai người: người cho và người nhận.
- Không chỉ là chi phí phẫu thuật cho cả 2 người mà còn là quá trình điều trị hậu phẫu. Quá trình chăm sóc tích cực hậu phẫu có thể dài hay ngắn khác nhau tuỳ thuộc vào tình trạng bệnh và thể trạng người cho và người nhận. Tổng chi phí 1 ca ghép gan tại nước ngoài có thể giao động từ 150.000-200.000USD. Chi tiết chi phí Ghép Gan tại các quốc gia:
- Chi phí Ghép Gan tại bệnh viện Asan Hàn Quốc giỏi nhất thế giới khi thông qua văn phòng MANAM chỉ còn khoảng 150.000 USD (gần 4.000.000.000 VND).
- Chi phí Ghép Gan tại bệnh viện Chang Gung Đài Loan với tỷ lệ thành công 96% có chi phí thấp hơn dao động trong khoảng từ 80.000 USD - 110.000 USD (2-2,5 tỷ)
- Chi phí Ghép Gan tại Singapore mặc dù phổ biến nhưng có trình độ không sánh bằng Đài Loan và nhất là Hàn Quốc và đa số các trường hợp quá khó hay phức tạp sẽ được gửi về Hàn Quốc có chi phí khá cao 300.000 SGD – 500.000 SGD (5-7 tỷ)
8. Ghép Gan trẻ em và trẻ sơ sinh
Ghép Gan không chỉ dành cho người lớn mà Ghép Gan còn áp dụng trên nhiều trường hợp trẻ em hoặc trẻ sơ sinh còn nhỏ không may gặp phải các bệnh lý phức tạp về Gan chủ yếu từ di truyền, bẩm sinh và yếu tố bố mẹ.
Xuất phát từ yếu tố cơ địa, Ung Thư Gan ở Trẻ Em ít gặp như người lớn nhưng trong đó có U Nguyên Bào Gan (HBL) là Khối U Gan Ác Tính phổ biến nhất ở trẻ và khó điều trị. Ghép Gan là phương án điều trị bắt buộc và duy nhất đối với những trẻ có khối u gan lớn, không thể phẫu thuật cắt bỏ mà không gây suy gan. Ghép Gan có thể được yêu cầu với cả khối u lành tính lẫn ác tính, phổ biến là U Nguyên Bào Gan và Ung Thư Biểu Mô Tế Bào Gan bẩm sinh.
Ghép Gan chữa Ung Thư Trẻ Em không đâu giỏi hơn Hàn Quốc, 90% - cơ hội cứu sống bệnh nhân U Nguyên Bào Gan Trẻ Em chỉ có tại bệnh viện Asan. Tuy nhiên tại Việt Nam, một vài bệnh viện có khả năng Ghép Gan như Việt Đức, 108 hay Chợ Rẫy chỉ ghép cho số ít các trường hợp nhưng với điều kiện bệnh nhi phải trên 10 tuổi. Do đó, cơ hội của trẻ em sơ sinh không may mắc các bệnh lý nghiêm trọng hoặc Gan bẩm sinh hoàn toàn bằng không do thủ thuật Ghép Gan không thể thực hiện được.
9. Ghép Gan tại Việt Nam
- Điểm khác biệt lớn nhất giữa ghép gan trong nước và nước ngoài là yếu tố thành công, nếu tỷ lệ ghép thành công ở nước ngoài gần như tuyệt đối (>98%) thì ở Việt Nam, tỷ lệ chỉ là một nửa (<60%).
- Thực trạng về ghép gan tại Việt Nam khi nhiều bệnh nhân bị biến chứng và thải ghép sau phẩu từ tuần thứ 4 đến 1 năm:Với trình độ kỹ thuật còn nhiều thiếu sót và đi sau, phụ thuộc và tiếp nhận sự hỗ trợ từ đội ngũ các bác sĩ nước ngoài trong vài năm trở lại đây, Việt Nam chưa thể chủ động hoàn toàn kỹ thuật dẫn đến giới hạn số lượng ca ghép gan cũng như tỷ lệ thành công thấp. Ghép Gan rất ít tử vong khi mổ nhưng thải ghép gây tử vong là nguyên nhân chính gây ra một ca ghép thất bại.
- Ngoài ra, nạn buôn bán tạng có thể đe doạ những thành tựu ghi nhận được trong ghép tạng. Sự thiếu minh bạch dẫn đến không đạt tiêu chuẩn về chuyên môn, mâu thuẫn giữ việc phải mua bán và chỉ định ghép. Buôn bán tạng còn bị lên án vì nạn người giàu bóc lột thân thể người nghèo, vi phạm nghiêm trọng về quyền con người.
- Nhiều bệnh viện tại Việt Nam chỉ tập trung đánh giá sự hoàn thiện vào mức độ hồi phục của bệnh nhân trong khoảng 1 tuần đến 1 tháng sau ca ghép. Thì thời gian theo dõi chặt chẽ của các bệnh viện Ghép Gan đứng đầu thế giới lên đến 1 năm. Bởi vì tất cả những biến chứng có thể ngấm ngầm xảy ra trong suốt 1 năm sau ghép và nếu sơ suất bỏ qua, bệnh nhân có thể sẽ đánh mất những cơ hội vàng để xử lý kịp thời, dẫn đến những chuyển biến phức tạp, thậm chí có thể gây tử vong.
10. Ghép Gan ở đâu tốt nhất?
Ghép Gan giỏi nhất không nằm ở các bệnh viện lớn tại Việt Nam và Singapore. Khi tại đây chỉ đạt trình độ cơ bản và không hoàn toàn làm chủ được kỉ thuật Ghép Gan đỉnh cao. Hai cường quốc đứng đầu về Ghép Gan nói riêng và Ghép tạng nói chung trên thế giới nằm ở Châu Á là Hàn Quốc và Đài Loan, và giỏi nhất trong giỏi nhất là:
- Bệnh viện Trung tâm ASAN (Hàn Quốc):
- Nơi được đánh giá là có kỹ thuật phẫu thuật và cấy ghép nội tạng hàng đầu thế giới, đạt tỷ lệ điều trị thành công đứng đầu thế giới, vượt hơn cả Mỹ và Châu Âu và tất nhiên vượt xa Singapore với hơn 6800 ca ghép gan tính đến năm 2020.
- Gây ấn tượng khi tỉ lệ thành công đối với gan, thận, tim là 98% và đối với tụy là 95%, cùng với đó là tỉ lệ sống trên 5 năm là 83% ở người lớn và 91% ở trẻ em.
- Chi phí: Từ 250.000 USD - 280.000 USD, nhưng khi thông qua văn phòng nhận bệnh MANAM, chi phí chỉ còn khoảng 150.000 USD (tầm 4.000.000.000 VND).
- Bệnh viện Chang Gung (Đài Loan):
- Là 1 trong 4 trung tâm đào tạo của Viện nghiên cứu gan mật nổi tiếng quốc tế Henri Bismuth ở châu Á. Đồng thời, đây cũng là một trong những trung tâm đào tạo của Hiệp hội mật gan quốc tế (IHBPA) trên thế giới và cũng là bệnh viện có tỷ lệ ghép gan thành công vượt trội so với các quốc gia khác với chi phí hợp lý.
- Tỉ lệ thành công lên đến 91.2%. Tỉ lệ sống sau khi ghép trên 1 năm là 95.1% và trên 5 năm là 91.2%.
- Chi phí: Dao động trong khoảng từ 80.000 USD - 110.000 USD.
11. Ghép Gan tại Singapore có tốt không
Đã từng, Singapore trước đây là lựa chọn cho nhiều bệnh nhân sang Ghép Gan cách đây 10-20 năm về trước khi điều kiện Việt Nam còn chưa thể Ghép Gantừ người hiến sống. Mặc dù có nhiều bác sĩ trình độ cao, nhưng Ghép Gan tại Singapore như một phương án điều trị không phải thế mạnh và không được tập trung đầu tư mũi nhọn như Hàn Quốc, Đài Loan và Nhật, Mỹ nên xét về trình độ ở cấp độ thế giới, dù là các bệnh viện lớn như Đại Học Quốc Gia Singapore NUH, Đa Khoa Quốc Gia Singapore SGH và khối tư như bệnh viện Mount Elizabeth thì Ghép Gan không thực sự nổi trội hơn so với Việt Nam ở hiện tại quá nhiều.
Singapore cũng không và chưa có viện Ghép tạng chuyên biệt nào như Hàn Quốc (tất cả các bộ phận và chuyên khoa đa ngành của một viện đều chỉ tập trung vào Ghép tạng) mà là các bộ phận có liên quan liên kết đa chuyên ngành trong một bệnh viện sẽ hỗ trợ cho Khoa Ghép tạng ở một ca Ghép nội tạng. Như vậy về tính chuyên hóa cũng không thể sánh bằng cũng như kinh nghiệm và độ thuần thục.
Chưa kể, trong nhiều năm hoạt động MANAM ghi nhận thực tế đa số các ca khó hoặc cực kì phức tạp, bệnh nhân trở nặng hay thải ghép sau một thời gian ghép thì bác sĩ tại Singapore không thể làm gì vẫn bắt buộc chuyển nhiều sang Hàn Quốc thực hiện.
12. Chăm sóc Biến Chứng Sau Ghép Gan
Một ca Ghép Gan được đánh giá thành công phải dựa trên sự an toàn lúc ghép và chăm sóc hậu ghép. Bệnh nhân phải đảm bảo thời gian sống ít nhất là một năm sau ghép và người hiến bắt buộc an toàn tuyệt đối.
Khác với các thủ thuật xử lý thông thường, khi mà biến chứng chủ yếu xảy ra trong quá trình thực hiện thì Ghép Gan đòi hỏi một sự chăm sóc đặc biệt tích cực kéo dài lên đến 1 năm sau ghép nếu muốn đảm bảo tỷ lệ thành công tuyệt đối.
- Theo dõi chặt chẽ với đội ngũ cấy ghép và bác sĩ quản lý chính.
Có những biến chứng cấp tính sẽ xảy ra trong 7-14 ngày sau ghép nhưng có khi phải lên đến vài tháng. Và việc sử dụng thuốc chống thải ghép cũng để lại những tác dụng phụ nghiêm trọng trong nhiễm trùng, vì vậy, bệnh nhân cần được xét nghiệm thường xuyên và liên tục trong những tháng đầu tiên để kịp thời xử lý, tránh chuyển biến xấu.
- Thay đổi lối sống, sinh hoạt
Liều lượng thuốc chống thải ghép sẽ được điều chỉnh khi tình trạng bệnh nhân ổn định, tuy nhiên, trong những tháng đầu tiên, chế độ ăn cần được cân nhắc sử dụng các thực phẩm chín kĩ, hạn chế sữa và phô mai để loại bỏ các nguy cơ liên quan đến sự xâm nhập của vi khuẩn, tránh nhiễm trùng. Bệnh nhân cũng được khuyến nghị hạn chế những vấn đề tiêu cực, gây căng thẳng, ảnh hưởng đến cảm xúc và giấc ngủ, điều này có thể làm trầm trọng những biến chứng vốn thường gặp.
- Chú ý cẩn trọng trong việc dùng thuốc và các kỹ thuật tránh nhiễm trùng.
Để xử lý những rủi ro tồn đọng, người nhận gan sau ghép sẽ duy trì sử dụng rất nhiều loại thuốc và thay đổi dần tùy vào mức độ phục hồi. Việc xác định kịp thời những nguy cơ tiềm ẩn, điều chỉnh và xử lý sẽ phụ thuộc rất nhiều vào bác sĩ quản lý chính. Vì theo thời gian, sẽ có những trường hợp mà tình trạng chuyển biến dần nặng hơn, bắt buộc phải ghép lại – thủ thuật mà sẽ không có quá nhiều quốc gia hay bệnh viện có khả năng thực hiện.
13. Ung thư Gan có Ghép Gan được không?
Ung thư Gan trong trường hợp nặng, tái phát nhiều lần cục bộ hoặc mất chức năng gan do điều trị hóa xạ phẩu hoàn thì Ghép Gan là lựa chọn tốt nhất để điều trị U gan với tỷ lệ thành công 90%. Ghép Gan còn là phương pháp duy nhất có thể áp dụng để điều trị cho bệnh nhân Ung thư gan giai đoạn cuối chưa di căn cơ quan khác. Tuy nhiên, không phải bệnh nhân U gan nào cũng có thể tiến hành phẫu thuật Ghép Gan, bệnh nhân phải đáp ứng được những tiêu chí nhất định tùy thuộc vào trình độ và quy định từng nơi.
14. Ghép Gan sống được bao lâu
Sau Ghép Gan sống được thời gian bao lâu cũng là câu hỏi chưa được giải đáp với nhiều bệnh nhân Việt Nam do kĩ thuật ghép còn mới và có số lượng ít, nên chưa thể thống kê đầy đủ. Ghép Gan tại Việt Nam ghi nhận vài trường hợp sống trên 10 năm khi Ghép từ rất lâu với sự hỗ trợ của các chuyên gia nước ngoài, hiện nay khi kĩ thuật Ghép đã được học hỏi và phổ biến những năm gần đây bởi nhiều bác sĩ và bệnh viện lớn từ nam chí bắc, chưa đủ thời gian để xác định bệnh nhân có thể sống trên 10 năm không nhưng sẽ căn cứ vào mốc 1 năm trở lên với tỷ lệ 50-60% qua được thời gian này.
Tại Hàn Quốc, nhiều bệnh nhân đã ghi nhận con số kỉ lục sống gần 30 năm khi sống sót từ những thời điểm bắt đầu triển khai Ghép gan người sống từ đầu thập niên 90 thế kỉ trước. Đa phần bệnh nhân đều có thời gian sống trên 10 năm và 98% vượt qua 1 năm, 95% trên 3 năm trong khi đa số là các trường hợp khó bị từ chối Ghép ở các nước khác. Đó là lí do chính vì sao bệnh viện Asan Hàn Quốc là trung tâm Ghép Gan giỏi nhất tốt nhất thế giới, vượt qua những cái nôi về Ghép tạng đi trước hàng thế kỉ như Mỹ và Nhật.
- Bệnh viện Trung tâm ASAN: gây ấn tượng khi tỉ lệ thành công đối với gan, thận, tim là 98% và đối với tụy là 95%, cùng với đó là tỉ lệ sống trên 5 năm là 83% ở người lớn và 91% ở trẻ em.
- Bệnh viện Chang Gung: tỉ lệ thành công lên đến 91.2%. Tỉ lệ sống sau khi ghép trên 1 năm là 95.1% và trên 5 năm là 91.2%.
Hãy liên hệ với MANAM – Đối Tác Y Tế Toàn Cầu để được tư vấn chi tiết:
- Fanpage: www.facebook.com/manam.vn
- Văn Phòng Sài Gòn: 235b Nguyễn Văn Cừ, Phường Nguyễn Cư Trinh, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh
Tổng đài: 0283 920 77 88
- Chi nhánh Đà Nẵng: 74 Nguyễn Văn Linh, Q.Hải Châu, TP. Đà Nẵng
Hotline: 08 9988 7790
►LƯU Ý:
Tất cả dịch vụ tư vấn hỗ trợ của MANAM là Hoàn Toàn Miễn Phí. Bệnh nhân chỉ cần thanh toán các chi phí như: phí chuyển phát nhanh, phí dịch hồ sơ bệnh án, phí xét nghiệm,..
